Botswana
BOTSWANA MET HUURWAGEN
VOORBEREIDING
REISPERIODE
29/09 – 14/11/2013 waarvan periode 22/10 tot en met 05/11 in Botswana,
Grens Mac Carthy terug in Zuid-Afrika en verder naar Kaapstad voor terugvlucht.
TICKET
Na wat zoekwerk op internet blijkt Emirates de goedkoopste vlucht aan te bieden naar Kaapstad met tussenstop in Dubai.
Het ticket kost totaal 905 € en biedt goede vertrek- en aankomsttijden.
REISGIDSEN
Lonely Planet van Namibië en Botswana. Vooral kaartjes waren goed.
KAART
Shell Tourist map op 1: 1 750 000 Goede kaart met veel details en overnachtingsmogelijkheden aangeduid, alsook wegennummers en afstanden.
BETALEN
Geld uit automaat gehaald met Visa kaart in de steden.
Toen ik Botswana buiten was kon ik aan de grens ZAR/BW mijn BWP niet omwisselen. Verder in Hotazel, een welvarende diamantmijnstad met enkele banken lukte het ook niet. Tenslotte verder op in centrum van Kuruman bij Standard Bank kon ik wel mijn BWP omwisselen in ZAR.
NUTTIGE WEBSITES
www.botswnatourism.co.bw de nationale toeristische dienst
https://www.gomag.co.za/destinations/okavango: een goed reisverslag over de Okavango delta.
REISVERSLAG
Voor wat voorafging, zie mijn reisverslag over Namibië
Dag 22 – 20/10/2013
Reisweg : B8 > Ngoma Bridge, grens Botswana : 251 km
Mijn reismaatje is ziek vanwege het slechte eten gisterenavond. Ik rij langs de lange asfaltweg B8 naar Katima Mulilo. Na de veterinaire afsluiting is er geen bewoning meer en wordt het saai. In Katima getankt en daarna is er wat meer bewoning op weg naar de grenspost Ngoma Bridge. Na 184 km kom ik aan de grens Namibië – Botswana. We hebben 4.908 km gereden in Namibië. De formaliteiten in Namibië verlopen vlot; we moeten niets betalen. Iets verderop rijden wij over een brug ( de grens) en bemerken wij bij de grenskantoren een uitgestrekte groene vlakte. Bij de parking staat een merkwaardige dikke baobab. Ieder een inlichtingsfiche ingevuld, gegevens huurwagen in register invullen, permit wagen tonen en 140 BWP wegentax betaald. De mensen op immigratie waren hier een heel stuk vriendelijker dan in Noordoewer waar we Namibië zijn binnengekomen. Ik rij nog 70 km verder naar Kasane , geen rustpost onderweg, maar we stoppen bij een dikke boom voor de lunch waar honderden vliegen ons noodzaken vlug verder te rijden. Op de Thebe Camping konden we maar één dag kamperen maar ik ontmoet er een bekende dorpsgenoot en een bevriend koppel. De wereld is toch klein. We rijden dan maar verder naar Kubu Lodge verder uit het centrum.
Overnachting : Kudu Lodge, Kasane, Botswana
Hier konden wij twee dagen kamperen en we hebben meteen voor ’s anderendaags een uitstap naar de Victoria watervallen in Zimbabwe geboekt. We betaalde hiervoor 400 BWP/pp, vertrek om 07.30 uur. Camping op grasveld en in luie zetels aan de oever van de rivier gelegen in groene omgeving en mooie tuin. Nu is het aan mijn beurt om diarhee te hebben en met een sloom gevoel te lopen.
Dag 23 – 21/10/2013
Reisweg: Uitstap naar Victoria Falls in Zimbabwe
Om 07.30 worden wij door een personenwagen opgepikt op de camping. Iets verderop staan lange rijen vrachtwagens te wachten aan de grens met Zimbabwe. Merkwaardig er staan enkele moderne blinkende Congolese trucks (CGO) in de rij met zware uitrustingsgoederen, machines voor de mijnbouw met bestemming Lubumbashi, Katanga. In Kazangula stempelen wij uit voor Botswana en moeten wij bij immigratie in Zimbabwe 30 USD betalen voor ons visum voor één dag. Bij de ingang betalen wij nogmaals 30 USD.
Tip: voorzie u van USD want je hebt ze hier nodig !!!
Vic Falls is een modern grensstadje met veel winkels, bars, terrasjes restaurants, warenhuizen, tankstations, spoorweg, taxi’s, alles voor de toerist.
We gaan het park Victoria Falls in en we lopen de 16 genummerde panorama’s boven de watervallen af. We hebben alle punten doorlopen en zijn dan terug gewandeld zodat we alles nog eens van uit een andere hoek konden bekijken. We hebben echt heel veel foto’s genomen. Ik kan hier tien superlatieven aanhalen maar dat is nog niet genoeg. Je moet het simpelweg gezien hebben en het zelf ervaren. Je loopt bovenop de rotsen langs een aangelegd wandelpad en aan de overkant zie je op iedere hoek een ander beeld van de watervallen, subliem, onvoorstelbaar mooi, een wereldwonder en terecht. Na ons bezoek aan de watervallen heeft de wagen ons naar het centrum gebracht waar we op hun aanraden typisch hebben gegeten in Mama Africa. Ik heb eens krokodil geproefd, smaakt naar kippenvlees. Dan hebben we op een marktje gestruind, mooie foto’s genomen en fruit gekocht. Dan nog vlug in het centrum, vol toeristenwinkels, gelopen en verder gereden waar we de Dikke Boom bezocht hebben, een eeuwenoude baobab. Zestig km weg naar de grens met Botswana en terug de formaliteiten vervuld, ging vlug. De chauffeur (eigenlijk een taxi op dagbasis) kon mij morgen naar Zambia brengen maar aan de balie van Kubu Lodge is dat niet mogelijk, Zambia is duur ( 100 USD voor het visum) en gevaarlijk enz. Vroeg of ze een taxi wilden regelen maar ze wilden niet. Volgens de directrice van Kubu kon ik uiteindelijk wel naar Zambia maar moest ik een taxi betalen voor vier personen. Bij een ander bedrijf moest ik voor twee betalen. Uiteindelijk bestelde ik een taxi naar de grens met Zambia voor 30 BWP.
Overnachting
Kubu Lodge in Kasane
Dag 24 – 22/10/2013
Reisweg: Dagtrip naar Livingstone, Zambia
Om 07.30 uur was mijn taxi er al die mij naar de grenspost Botswana/Zambia bracht. Er zijn voortdurend overtochten en na een half uur kon ik op de ferry, een kleine platte bak waar één vrachtwagen en een paar kleinere wagens op konden. Gezien er telkens maar één vrachtwagen op de boot kan moeten zij dagenlang wachten. Maar er zijn plannen om een brug te bouwen. De overtocht is gratis. Ik kreeg vlot een stempel uit. Dan 500 meter te voet langs vrachtwagens gelopen voorbij politie en douane naar de immigratiedienst van Zambia. Ik moest mijn gegevens in een register schrijven en kreeg mits betaling van 20 USD een “visa fee receipt” en een visumzegel in mijn paspoort. Er stonden weldra enkele taximensen en geldwisselaars om mij heen. Een wisselaar zette mij onder druk “you will be arrested if you pay in BWP”. Ik ging dicht bij de politieman staan zodat zij de transactie konden gade slaan. Ik kreeg 62 kwatcha voor 100 BWP. Dan ben ik met een gedeelde taxi naar Livingstone gereden voor 35 kwatcha en er zat een autohandelaar in de wagen aan wie ik informatie over Belgische autohandelaars in tweedehands wagens heb beloofd. In de Bank of Zambia USD gewisseld voor kwatcha. In het centrum vlug ontbeten en een taxi naar de Falls genomen, 5 km uit het centrum. 20 USD betaald voor ingang in de Vic Falls. Het hele wandelpad afgelopen en het mooiste zicht was toen ik langs de rivier onder de brug zat en zag hoe ze benji sprongen van op de hoge metalen brug. De watervallen zijn iets minder prachtig dan aan de andere kant, Zimbabwe maar toch nog steeds heel indrukwekkend. Soms versperden bavianen mijn pad maar ik liep er rustig omheen en als je geen dreigende gebaren maakt is dat geen probleem. Ik kwam nu op een punt waar ik onze locatie van gisteren in Zimbabwe kon zien. Livingstone is een Afrikaans aandoende stad, kleurrijker op de marktjes, in de straten, overal, veel fruitverkoop, whisky. Ik had geluk dat ik van aan de uitgang van het park direct een taxi kon nemen naar de veerboot i.p.v. een tussenstop aan “Roadside” te moeten maken. De rit in een gedeelde taxi naar de ferry in Kazangula kostte mij maar 35 kwatcha. Opgelet de laatste ferry vaart om 17 uur, daarna gaat het personeel gewoon naar huis. Vlotte afhandeling formaliteiten in Zambia. Aan de andere kant stempel in voor Botswana en verder stond mijn reismaatje mij op te wachten met de wagen. Bij de veerboot zaten enkele nijlpaarden in het water, niet in de struiken lopen; het is hun terrein.
Visum Prijzen voor een visum Zambia genoteerd van het bord : 20 USD voor één dag, 50 USD voor een single entry of transit en 80 USD voor een double entry.
Overnachten
Extra dag bij Kubu Lodge.
Dag 25 – 23/10/2013
Reisweg : Kasane > Nata, Gweta : 427 km
We zijn deze morgen om acht uur vertrokken in Kasane en om 11.30 uur waren wij al in Nata, 297 km verder. Het is een lange rechte weg. Na vijftig km beginnen de wegenwerken en die zijn tijdrovend enkel door hun typisch systeem. In de omgeving van Pandamatenga, op km 100, klein dorp met tankstation worden er veel groenten geteeld. Tweemaal lopen landingsbanen dwars over de rijbaan. Op de tweede helft bevindt zich een droge savanne, de weg is breed en de wijde bermen zijn gemaaid en vrij van struikgewas zodat chauffeurs het overstekend wild kunnen vermijden. Maar na 178 km zien we in de verte wagens op de baan, er is blijkbaar een accident gebeurd. Langs de zijkant staat een vrachtwagen waarvan de cabine behoorlijk is ingedeukt, heel veel schade. We zien geen andere betrokken wagen, de chauffeur is er met de schrik van af gekomen. Plots zien wij achter de vrachtwagen een olifant op de baan liggen die bijna volledig is geslacht. Een groepje mensen is de olifant in stukken aan het versnijden, iedereen heeft wel een grote emmer met vers olifantenvlees er in. Ik wordt ook wat olifantenvlees aangeboden maar bij deze hitte zou dat vlug bederven en ik bedank. Achteraf gezien had ik het moeten aanvaarden. Twee mannen zijn een poot op een aanhanger aan het plaatsen en willen ermee gefotografeerd worden. De kop is al uitgebeend en wat er nog ligt zijn reusachtige ingewanden. Een grote olifant is twee uren eerder dwars op de vrachtwagen gelopen en in die korte tijd is het beest helemaal versneden. Ik maak er enkele foto’s van en ’s avonds is het tafereel te zien in België op tv. Iemand had het gefilmd op gsm en de wereld in gezonden. Op km 193 komen we eindelijk onze eerste rustpost tegen. Enkele giraffes en struisvogels lopen langs de weg en steken over. Er zijn over het hele traject geen dorpen. In Nata tanken wij bij en bezoeken het Bird Sactuary, het vogelreservaat. Er laten zich enkel maar een paar flamingo’s ’s morgens en ’s avonds zien; de camping oogt niet bepaald uitnodigend. Op weg naar Gweta rijden wij tweemaal door een panne. We lunchen ergens in de schaduw van een grote boom en verderop luncht een groepje van zestien campers ook onder een paar bomen. Als wij in Gweta op de camping komen hebben zij zich reeds geïnstalleerd en moeten wij op de overflow plaats kamperen.
Overnachten
Planet Baobab in Gweta, tel. (27) 11 447 1605
reservations@unchartedafrica.com www.planetbaobab.co
Baobab bevindt zich voor het dorp, rechts staat een groot beeld van een roze aardvarken en links een aardbol. 138 BWP voor kamperen op zand in afgebakende zone met braai en strooien afdak met banken. Prachtige versierde hutten te huur, mooie aangelegde tuinen met veel dikke baobab wat op zich al iets speciaals is, groot zwembad, mooie bar en terras, vriendelijke uitbater, alles is omheind. De vele dikke oude baobab’s op het terrein zijn op zich al een bezienswaardigheid. Mooie foto’s genomen bij zonsondergang.
Dag 26 – 24/10/2013
Reisweg : Maun, Sehitwa, Gumare : 459 km
Om 9.30 uur vertrokken in Gweta en een lange rechte weg afgelegd, voorbij een pan gereden ,door een grote vlakte. Onderweg waren gieren de resten van een zebra aan het oppeuzelen. Bij Maun steken we de Boteti rivier over op een nieuwe brug. Maun is een behoorlijk stad voor Botswana. Er zijn van op de hoofdbaan geen richtingsaanwijzers naar het centrum en in het centrum staan evenmin borden zodat wij wel driemaal de weg moeten vragen naar Toteng. Gezien Maun een grote stad is tanken wij er, doen inkopen en nemen geld uit de automaat. Terug moet ik vaststellen dat mijn Maestro kaart het niet doet. In Sehitwa is er mogelijkheid om te overnachten in een guesthouse. Op weg naar Gumare, 144 km, is er wat meer groen en er staan regelmatig enkele palmbomen maar verder is de weg behoorlijk verlaten. Af en toe zien we tussen de dorre struiken een pover hutje met enkele geiten of koeien in de omgeving. Gumare is behoorlijk groot naar Botswaanse normen en voelt Afrikaans aan, geen blanke bewoners. In een chique Inn … vroegen ze 800 BWP voor een kamer. Verder nog twee guesthouses gezien. www.botswanatravelservice.com Niet veel mogelijkheden in het centrum. We liepen tot het centrum en dronken buiten bij een bar tussen de lokale bevolking een biertje. Iedereen gooit zijn lege flesjes her en der in het rond in het mulle zand. De afvalton die er naast staat is leeg; dat zijn Botswanen. In de verte horen we een tamtam. Over de delta klaren bliksemschichten de hemel op.
Overnachten
Semo Guesthouse in Gumare, tel. 713 579 83 : 450 BWP betaald voor kamer in huisje, geen ontbijt, netjes, o.k., airco en tv op ruime kamer, badkamer, terrasje. Airco viel uit want geen elektriciteit; het was heet en er zoemden muggen rond de kamer.
Dag 27 – 25/10/2013
Reisweg : > Sepupa : 101 km
De asfaltweg naar Sepupa vertoont wat sleet; er zitten gaten in. Langs de weg heel wat groen en begroeide bermen. Na een goed uur komen wij aan in Sepupa. Van de camping maken wij een wandeltocht naar wat we dachten het dorp maar het blijkt een waterdienst te zijn waar ze water oppompen uit de delta. We lopen over de zandige dijken waar enkele koeien staan te grazen door de bosjes tot wij een open vijver in het bos zien. We zijn al behoorlijk afgeweken en zitten al een heel eind in het bos maar we vinden onze weg terug. Daarna rijden wij naar het dorp en verkennen de omgeving. Er staan enkele stenen huisjes, een bakkerij, een bar, een warenhuis met weinig aanbod en heel wat verkoopsstalletjes met twee keer niets in aanbod.
Overnachten
Swamp Stop Camp in Sepupa, tel. 72610071 of 75670252 : 220 BWP betaald voor camping bij rivier, mooi zicht van op terras op delta met een riviertje ervoor.
www.swampstop.com carl@ngami.net Van op het terras vliegen de gele wevervogels voortdurend naar hun hangnesten voor ons. Wijds zicht op de delta zover het oog reikt. Motorbootjes liggen op toeristen te wachten : 300 BWP/uur. Een overtocht per boot naar Seronga kost 2000 BWP/pp h+t. Ze hebben lekkere frietjes en koude dranken. ’s Avonds om zeven uur bij zonsondergang eten wij brasem, salade en frietjes, lekker. De vis is goed gebakken en gekruid. Tegen acht uur is er wat ambiance bij de bar en een uur later slaapt iedereen maar om zes uur ’s morgens is iedereen wakker.
Dag 28 – 26/10/2013
Reisweg : Shakawe, Mohembo Ferry, Seronga op andere oever : 171 km
www.opreisnaarbotswana.nl/Botswana/Okavango_en_Chobe/Okavango_Panhandle_en_Kalahari
Vandaag vertrekken we naar Seronga, de andere kant van de Panhandle. In Nxamaseri loopt een weg links naar Tsodilo Hills en het is te doen met een 2X4. In de asfaltweg naar Shakawa zitten soms gaten. In Shakawe waren de twee tankstations van Shell leeg. We besluiten honderd km verder te rijden h+t naar Seronga. We kopen proviand bij Choppies in Shakawe. Van shakawe rijden wij ongeveer 10-15 km naar de grens met Namibië, en dan nemen we in Mohembo de ferry, duurt tien minuten en is gratis. Aan de andere kant loopt de weg van Mohembo naar Seronga aanvankelijk gelijklopend met de prachtige delta met bij wijlen prachtige panorama’s van waterlelies en grazend vee bij het water. Vervolgens rijden wij door stoffige dorpjes met ronde hutjes, soms stenen huisjes en mini winkeltjes. Onderweg weinig accommodatie en tegenliggers. Wij rijden op een verharde zandweg en laten regelmatig een stofwolk achter ons. Aangekomen in Seronga moeten we links naar het Mbiroba Camp.
Overnachten
Mbiroba Mokoro Camp in Seronga : hadden al een maand geen toeristen gezien, schilderwerken aan de gang en sanitair blok niet in orde, geen wc-papier, niet proper, tent op droog gras bij moeras waar vee graast en in het water staat. Mochten keuken gebruiken, eigen wijn in koelkast, Rustig, ver weg van alles, zalig. 220 BWP/nacht kamperen.
http://www.okavangodelta.co.bw/
http://baobabguides.com/2010/04/27/okavango-polers-trust-mbiroba-rest-camp
Dag 29 – 27/10/2013
Reisweg : Trip gemaakt in de Okavango-delta met een mokoro (roeiboot).
Er zijn mooie kleuren aan de hemel vroeg deze morgen. Met een truck worden wij ongeveer tien kilometer verder richting Moremi langs kleine zandwegen en door stekelige doornstruiken naar onze mokoro gebracht. De typische roeibootjes zijn al lang niet meer uit een boomstam gehouwen maar van plastiek in China gemaakt. Onze roeier probeert het ons makkelijk te maken door zetels te maken van een luchtmatras en een dwarse stok op de randen te plaatsen. We zitten makkelijk op deze platte kano in onze “zetels”. Priscilla, de manager van onze lodge was meegekomen om ons uit te wuiven. Weldra zien wij kinderen aan de oever die met een hengel aan het vissen zijn. Het is vredig en stil op het water. Onze roeier gaf uitleg over de vogels die we zagen zoals een soort reigers op een zompig rieteiland, ossenpikkers, roofvogels en veel meer watervogels die soms verschrikt opvliegen. Langs de kanten liggen kleurige lelies, bosjes en eilandjes. Koeien staan tot aan hun knieën of nog dieper in het water en grazen van de zompige eilandjes. We peddelen zigzag door nauwe kanaaltjes, over ondiepe geulen en scheuren soms over de lage zandbodem. We komen er met moeite doorheen en leggen aan bij een echt eiland Xau in de delta. Na een poosje rust bij schedels van buffels en nijlpaarden wandelen we ongeveer twee uren met de roeier over het eilandje. Hij legt ons uit dat we achter elkaar aan moeten lopen, geen lawaai mogen maken en dat als we een olifant zien rustig moeten blijven en zijn aanwijzingen moeten volgen. En volgens de mesthopen zitten hier wel degelijk olifanten maar we hebben er geen gezien. Het eiland is een savanne met bosjes, struiken en hoge bomen. Na een poosje rusten en lunchen we onder een ebbenhouten boom. De gids toont ons een marulaboom waarvan de schors is afgepeld door de slagtanden van een olifant waardoor de boom soms afsterft. Deze schors is zoet en olifanten zijn er gek op. Na de pauze zijn we terug gestapt naar de mote waar we even hebben gerust want de roeier was moe. Dan heeft hij ons terug naar de startplaats geroeid waar we na een tijdje op de vrachtwagen konden stappen. Aangekomen op de Camp site stonden enkele dames ons te verwelkomen met dans en zang en kregen wij op een dienblad met bloemen een ijsje aangeboden; het was een gesmolten witte Magnum, veel te zoet maar wel lekker. Nadien nog een Windhoek bier gedronken.
Overnachting
Mbiroba Mokoro Camp in Seronga
Dag 30 – 28/10/2013
Reisweg : Mohemba Ferry, Shakawa, Tsodilo Hills : 192 km
http://www.botswanatourism.co.bw/tsodilohills
http://whc.unesco.org/en/list/1021
We zijn deze morgen terug gereden naar de Mohembo Ferry en in Shakawe bij Choppies boodschappen gedaan en getankt. Bij het naderen van Shakawe was er een enorme rookpluim van wel honderd meter hoog alsof het dorp in brand stond. Het bleek een uit de hand gelopen bosbrand te zijn. Dan zijn we richting Maun gereden en vijf km na het dorp Nxaimaseri rechts de weg naar Tsodilo Hills genomen, een stoffige weg van 36 km maar onze voorwielaandrijving deed het goed. Tsidilo is een kleine nederzetting. Het is 38° C en snikheet. Bij het bord Tsodilo rechts nog vijf km naar de Camp site. De weg erheen is erbarmelijk slecht, diepe putten, scherpe stenen. Aan de ingangspoort van NWR zit niemand en wij rijden door in het park naar het kantoor. Daar aangekomen legt een medewerker ons uit dat wij terug moeten om naar de camping te gaan omdat die gescheiden is van het museum. Het “museum” is in feite een zaaltje met panelen met uitleg. Er was een groepje schoolkinderen aanwezig en een leger luie medewerkers. We hebben hier in de schaduw een late lunch gehouden. Terug bij de ingangspoort onmiddellijk rechts is de camping. Bij de dames van de camping hadden we een zware discussie dat we 100 BWP moeten betalen als ingang voor het museum maar we leggen uit dat we verkeerd zijn gereden en dat de verantwoordelijke aan de poort er niet was. We moeten toch de bijdrage betalen, niets aan te doen bij deze onvriendelijke dames.
Overnachting
http://www.campsa.co.za/tsodilohills : Tsodilo Campsite, 260 BWP. Een medewerkster lag in het “museum”, zaal met inlichtingsborden te slapen, luie medewerkers. Die gemeenschappen die de zwarten in handen hebben worden steeds slecht beheerd. Geen voorzieningen op de camping, geen bar of eten, veel te heet water in de douche, geen zitplaatsen, bank of afdak en kamperen op zand in hete zon. 260 BWP is te duur om niets ervoor te krijgen. AFRADER !!!
Dag 31 – 29/10/2013
Reisweg : Terug naar Sepupa : 74 km
Wij zijn nogmaals 5 km omgereden naar het museum waar we een gidsbeurt namen naar de rotstekeningen. We bewandelden de Rhino trail waar we drie en een half uur over deden met de nodige uitleg van Thebe, onze gids. Het was ongeveer 38° C en heet, veel zand, tussen de rotsen steil omhoog en veel gezweet en gedronken. We konden een vijftiental kleurige rotstekeningen van de San bewonderen op hoge rotswanden. Wij zijn de Vrouwenheuvel opgeklommen. Terug nog maar eens de barslechte uitgangsweg bereden en daarna 36 km naar de hoofdweg waar we een lift gegeven hebben aan een chauffeur met pech. Terug nog eens een dagje op Sepupa Swamp Camp en gerust op bovenste terras en later genoten van de fantastische zonsondergang met twee nijlpaarden in de rivier.
Overnachten
Swamp Stop in Sepupa, zie dag 27
Dag 32 – 30/10/2013
Reisweg : Etsha 6, Sehitwa, Ghanzi : 407 km
Na Sepupa hebben wij de hoofdbaan gevolgd en verderop afslag Etosha 6 gevolgd en zijn we langs een gelijklopende weg naar Etosha 1 gereden en hebben typische huisjes en dorpjes gezien. In Etosha 6, een groot dorp, een witte poort gezien bij het Basket Centre (mandenwevers). Vervolgens terug op de hoofdweg gekomen en een lange rit gehad naar Sehitwa. Bij de tankstations van Engen en Shell was er geen warenhuis maar wel een kleine winkel en een fastfood/bar waar we iets hebben gegeten. De Camp site hier leek ons niets bijzonders. Het was 14 uur en we besloten verder naar Ghanzi te rijden , 200 km verder. Het is een lange asfaltweg, een hoofdbaan A2/A3. Op een parkplaats vertelde ons een vrachtwagenchauffeur dat er veel leeuwen zitten in de regio, tot Ghanzi. Hij was met zijn tankwagen onderweg van een kopermijn in het noorden naar Johannesburg. In D’kar, 30 km voor Ghanzi, bezoeken wij het Kuru San Art Centre. Het is een mooi kleurrijk museum die prachtige schilderwerken van de San aanbieden. Een dame van Nederlandse afkomst ontfermd zich over het project. De schilderijen zijn nogal duur maar ik kan een goede prijs bedingen voor een werk waar ik meteen verliefd op word. www.kuru.co.bw/Kuru_Dkar
Tien km verderop afslag links van de hoofdbaan naar ons verblijf gereden.
Overnachten
Dqae Qare San Lodge, van de hoofdweg A2 af 7 km langs een erg zanderige weg maar o.k. voor 2X4 naar farm. 130 BWP voor camping.
Koele dranken uit koelkast, geen restaurant. Terras met zicht op drinkput en wilde dieren. Black, een halfbloed, is de verantwoordelijke. Zijn grootvader is San en organiseert San activiteiten. Meer info op www.dqae.org dqaeqare@gmail.com Tel. (267) 7252 7321
Dag 33 – 31/10/2013
Reisweg : Asfaltweg > Kang : 297 km
We rijden terug de zanderige toegangsweg van 7,5 km af naar de A2 hoofdweg richting Ghanzi. Na 45 km is er een belangrijke hoofdweg die naar Mamuno, de voornaamste grenspost naar Namibië loopt en verder naar Windhoek. Ghanzi is de grootste plaats in de hele omgeving en wij doen onze inkopen in de Spar, bezoeken de bottle shop om er wijn te kopen (weinig keuze) en tanken nog eens vol. Wij bemerken geen fruit- en groenteverkopers op straat en merkwaardig geen aanbod van typische muziek op CD. Wel verkoop van kleding. Ghanzi is in uitbreiding, overal wordt gebouwen, winkels, kantoren enz. Daarna rijden wij terug op de B2 richting Kang , een lange rechte weg waar niets te beleven valt, de Trans Kalahari Highway. Na 125 km willen we onze weg naar Hukuntsi inkorten via Bere maar een voorbijrijder meldt ons dat deze weg niet te berijden valt met een gewone wagen. Tot Bere zou nog wel gaan maar verder zou onmogelijk worden. Het is wat drukker en regelmatig kruisen wij lange vrachtwagens (langer dan bij ons, 30 meter) die uit Zuid-Afrika komen en naar Windhoek rijden. Plots zien wij drie vrachtwagens die in de berm zijn beland; blijkbaar te dicht na elkaar gereden. We zien geen dorpen langs de weg, soms wat vee. Regelmatig zien we een rustpost al dan niet met zitbank in de schaduw of in de brandende zon. We stoppen aan zo een rustpost en blijven in de schaduw van een boom. Naast onze zitbank staat een afvalton waar bijna niets in zit, alles wordt gewoon naast de afvalton geworpen, niemand doet de moeite om het er in te werpen. Honderden lege bierflessen en andere rommel liggen verspreid in het rond. Twintig km voor Kang links de Kalahari Rest Lodge gezien.
Overnachten
Kang Ultra Stop, Kang, tel. (267) 651 7294 www.kangultrastop.com ultrastopkangyahoo.com
80 BWP betaald voor camping op gravelsteentjes. Er zijn ook huisjes en kamers te huur. Gelegen naast een winkelcentrum, toeristische dienst, take-away, tankstation, winkel en restaurant met terras en ijskoud bier. Alles proper maar zakelijk, naast hoofdweg maar geen grote hinder ervan.
Dag 34 – 01/11/2013
Reisweg : Trip naar Hukuntsi en terug naar Kang : 287 km
We rijden 112 km langs een perfecte asfaltweg met af en toe een rustplaats naar Hukuntsi in de Kalahari woestijn. Onderweg geen dorp te bespeuren. Iets voor Hukuntsi de asfaltweg naar Tshane genomen. Wij hebben het dorp verkend en enkele mooi foto’s genomen bij de zoutpan. Een arm oud vrouwtje die in een schamel hutje woonde sloeg ons gade; we gaven ze wat te eten en dankbaar ging ze weg. Ze was wel arm maar had toch een gsm en op het strooien dak van haar hutje lag een zonnepaneel anders hebben ze daar geen elektriciteit want het was wat afgelegen. In de pan liep wat vee die hun dorst kwamen lessen aan de nog overgebleven waterputten, daarna trokken ze verder om het schaars droog gras op te zoeken. Her en der lagen omgewaaide doornbomen; wel prachtige foto’s maar toch onherbergzaam om er te leven. In Tshane staat er een gevangenis. In het centrum wilden we het oud koloniaal politiestation bezoeken maar dat bleek afgebroken te zijn. De politie bevestigde ons dat we van hier niet naar het Kgalagadi Transfrontier Park konden doortrekken met een gewone wagen, enkel 4X4 ! Dan bezochten we tien km verderop Hukuntsi, het grootste dorp in de omgeving: er stond een kiosk (gemeenschapsplaats) en een kleine winkel met weinig aanbod, een klerenzaak, een non-food winkel en een take-away. Er is een depot van de Wegendienst. Daarna iets gegeten in het Shi Hotel shihotels@gmail.com dat splinternieuw is en netjes. Er naast staat het Entabeni Guesthouse. De meeste reisgidsen vermelden dat er geen hotels zijn in Hukuntsi. Vervolgens hebben we het dorp Lokgwabe bezocht, gaten in de weg erheen maar opmerkelijk veel grote moderne nieuwe huizen. Terug naar Kang gereden en op de A2 T- splitsing links af 24 km richting Ghanzi gereden waar we naar Kalahari Rest zijn gereden. Op de hoofdweg lag een ganse lading verpakkingsdozen van o.a. Heineken die in de omheining en de wijde omgeving waren weggewaaid.
Overnachten
Kalahari Rest Lodge, 24 km van Kang naar Ghanzi op de linkerzijde van de A2, niemand aan ingangspoort
www.kalaharirest.com bmhe@it.bw
200 BWP betaald voor camping op zand. Er zat één man bij de receptie die alles moest doen. De lodge is omheind. Avondeten besteld en een paar uren later was het gereed. Mooie huisjes. Er is een bar en restaurant.
Dag 35 – 02/11/2013
Reisweg : A2 > Sekoma, Jwaneng, Kanye : 354 km
Het is al twee dagen fris met veel wind. Het was fris vannacht, onder de twintig graden en om negen uur was het 23° C en wind, nadien wat meer zon maar de temperaturen komen niet meer boven de dertig. Ik moest gisterenavond een trui aandoen op de camping, te koud in T-shirt. Een zwerfhond hield ons gezelschap.
In Kang in Ultrastop voorraad gekocht, niet heel veel keuze. Na onze tankbeurt naar Sekoma gereden op de A2, geen dorpen onderweg. Sekoma is niet groot maar het heeft een tankstation, geen shop. Het centrum ligt weg van de hoofdbaan.
Jwaneng is een “grote” stad met veel winkels, tankstations, slagers, banken, meubelwinkels, alles is er want er is geld en welstand dankzij de diamantmijn hier. Na Jwaneng lang gereden tot we een rustpost hebben gevonden. Meestal wordt de rotzooi naast de vuilbak gegooid en die wordt nooit ? opgekuist. Schandalig Botswana. Op een andere rustplaats lag een halve vrachtwagen nieuwe bierflesjes gestort, niemand maakt de plaats schoon. Na Jwaneng wordt het wat drukker op de weg, meer bewoning dus meer tegenliggers naar Kanye, een tamelijk grote uitgebreide stad.
Overnachten
Motse Lodge in Kanye, tel. (267) 5480363, www.motselodge.com reservations@motselodge.co.bw
We betaalden 160 BWP en konden op een beetje gras kamperen. Proper sanitair, bar, kleine zwemkom, restaurant, mooie huurhutjes, Netjes, o.k.
Dag 36 – 03/11/2013
Reisweg : Richting Gaborone, Thamaga, Manyana : 97 km
Op anderhalve kilometer van de camping in Kanye de kloof bezocht, Pharing Gorge. De bewaker van de camping reed mee om ons de ingang te tonen en wandelde dan terug. Tussen de rotsblokken klommen we omhoog, geen wandelpad aangegeven. Na een kwartier waren wij boven een lage rots, een richel met bruine rotsblokken. Links stonden huizen; niet gevonden wat in de gids stond. Terug beneden kwamen we aan een plantenkwekerij van de staat aan, geen ruïnes gezien. Vervolgens hebben we richting Gaborone gereden en afslag Thamye genomen en dan links naar Manyana gereden. We hebben enkele keren naar de Rock Paintings gevraagd want niets staat aangegeven. Dan toch gevonden maar het was gesloten, eindelijk kwam de verantwoordelijke die uitleg gaf over enkele rotstekeningen waarvan bijna niets meer te zien was; de gidsbeurt duurde tien minuten. Daarna ging de man mee met onze wagen naar de oeroude boom waar de ontdekkingsreiziger Livingstone vergaderingen onder hield. De gespleten reuzenboom, een figtree, stond er al lang voor Livingstone en is vermoedelijk driehonderd jaar oud. De hele gidsbeurt was gratis maar hem toch een fooi gegeven en onze waardering in een register neergepend. We vroegen hem naar een camping in de omgeving en hij verwees ons naar de Bahurutshe Cultural Lodge in Mmankgode dorp die we reeds op onze heenweg zagen.
Overnachten
Bahurutshe in Mmankgodi village, tel. (267) 7241 9170, www.bahuruthselodge.com culturallodge@gmail.com
We betaalden 170 BWP om er te kamperen tussen de kleurrijke stenen hutjes. Mooie gedecoreerde typisch hutjes aan 350 BWP/nacht te huur. Bar en restaurant aanwezig. Cultureel centrum.
Dag 37 – 04/11/2013
Reisweg : Terug naar Jwaneng en dan naar Sekoma, Werda : 341 km
Op weg naar Jwaneng zagen wij voor het eerst politie die controle deed. Wij mochten doorrijden. In Jwaneng inkopen gedaan bij Choppies en getankt want er staat ons een lange weg te wachten met weinig tankstations. In het kleine Sekoma zagen we geen mogelijkheden om te overnachten. Dus reden we door richting Tsabong. Onderweg geluncht en in een half uur dat we daar zaten slechts vier auto’s gezien. Er is een bus die van Tsabong naar Goborone gaat. Reeds in Sekoma zagen we reclameborden van Safari Lodge Cornwall maar in het centrum van het dorp Werda blijkt het nog twintig km ver weg te zijn in de andere richting die wij opgaan en misschien is een 4X4 nodig. Een chauffeur die we naar een camping in het dorp vroegen reed ons voor naar de camping die we voor het binnenkomen van het dorp reeds hadden opgemerkt aan onze linkerzijde.
Overnachten
Back of Beyond, voor binnenkomen van het dorp Werda, links, tel. 7130 1340 of 7280 6426. Lonky is de manager maar er was niemand anders dan wij. 120 BWP betaald, op zand gekampeerd. Warme dranken in bar want frigogas was op. Geen restaurant. Alles aangedreven op generator. Beetje primitief. Sanitair is netjes. Vriendelijk personeel. Generator ging uit om 21 uur. Lopend water aan lavabo ‘s morgens bijna nul.
e-mail : nicholasmadisa@yahoo.com
Dag 38 – 05/11/2013
Reisweg : > Tsabong : 148 km
Door een dor landschap rijden wij nu richting Tshabong. In de weinige dorpjes wonen blijkbaar meer geiten en ezels dan mensen. Sommige mensen eten ook ezelsvlees maar weinigen geven dat toe. Een volwassen geit kost 800 BWP (70 €), een bedrag die arbeiders per maand verdienen. Wie voor de regering werkt, beambten, politie,… verdient 2.000 BWP per maand, 170 €. De weg naar Tshbong is geasfalteerd maar er zitten gaten in. Het is een stoffig ruig stadje. Bij Shoppers Supermarket doen wij aankopen en er is een groot aanbod en veel keuze. We tanken nog eens vol bij Shell; sommige pompen staan droog. In de straat staan twee verkopers van cd’s in een metalen golfplaten kot en hun energie is rechtstreeks aangedreven door een zonnepaneel. Het is nog maar 12.30 uur en we twijfelen of we de lange weg naar Hotazel of zelfs Kuruman zouden erbij nemen want het is een onherbergzaam en eenzaam gebied met waarschijnlijk weinig of geen overnachtingsmogelijkheid. Bij Barclay’s konden ze onze BWP niet omwisselen in ZAR en een wisselkantoortje deed het ook niet, de bedienden lagen te slapen op hun bureel. Dan besloten we maar naar de grenspost Mac Carthy’s Rest te rijden. Aangezien wij vroeg aankwamen hebben wij eerst wat op hun terras gezeten en hebben nadien nog een mooie wandeling gemaakt in de bosjes achter het hotel bij zonsondergang.
Overnachten
Mokha Lodge in Tsabong, even buiten het dorp, 500 meter op weg > Mac Carthy’s (grens ZA) Tel. 6540 366
We vroegen of we er konden kamperen en dat kon voor 100 BWP maar er zijn geen sanitaire voorzieningen. De jongen aan de receptie verwees ons naar een camping. Maar plots konden wij een kamer krijgen voor hetzelfde bedrag. Ik heb er ’s avonds gegeten en had geitenvlees besteld maar kreeg eigenlijk schapenvlees.
Andere mogelijkheid maar er niet geweest: Dikukama Guest House, tel. 6540414
Meer accomodatie in Tsabong : http://www.madbookings.com/botswana/tsabong-botswana.html
Dag 39 – 06/11/2013
Reisweg : 22,5 km tot aan de grens Mac Carthy’s Rest. Verder in ZA naar Hotazel en Kuruman : 217 km
Aan de grens stond onze teller op 27.193 km waarvan 3.481 km in Botswana. Aan de grenspost ging het vlot aan de kant van Botswana.
